|
| |
Dieren op de kwelders
De typische kwelders - een wirwar van slingerende geulen, prielen en eilandjes met laaggroeiende vegetatie - vormen op beschutte plaatsen langs de kusten een grensgebied tussen zee en vasteland.
|
Kwelders ontstaan overal waar wisseling van getijden of waterstromingen het afzetten van sedimenten mogelijk maken. Zoutverdragende planten helpen vervolgens mee slik en zand vast te houden.
|
 |
Het leven op de kwelder |
De kwelder vormt een uitmuntend leefklimaat voor een groot aantal laaggroeiende planten en ongewervelde dieren. Veel kustvogelsoorten vinden hier hun voedsel. Steltlopers kunnen we er in het slijk naar wormen en slakken zien zoeken. Tureluurs nestelen in dichte graspollen; soms maken ze hun nest zo dicht bij de vloedlijn dat het broedsel bij vloed wordt weggespoeld.
Sommige kwelders staan bij hoge vloed geheel onder water, zodat vogels daar niet met succes kunnen nestelen. Andere kwelders zijn hoger gelegen en lopen alleen bij extreem hoge vloedgolven onder water. Kieviten, scholeksters, veldleeuweriken en verscheidene meeuwesoorten broeden bij voorkeur op deze drogere delen.
|
In de herfst komen andere steltlopers, zoals de kanoetstrandloper en de groenpootruiter op de kwelder aan. Veel vogelsoorten zijn hier slechts op doorreis. Ze komen uitrusten en fourageren. Andere overwinteren hier. Zwermen vinken die het op zaden gemunt hebben en zeeganzen en smienten die het zeegras dicht bij de vloedlijn afgrazen, komen de gelederen versterken. Slechtvalken komen 's winters naar de kwelders op jacht naar vogels. Auroravlinders en koolwitjes komen op de kwelders voor, evenals enige nachtvlindersoorten, spinnen, zeepieren, hartmosselen en kleine strandvlooien.
De hele vegetatie van de kwelder heeft zich aan de zoutige omgeving optimaal aangepast.
|
 |
Zeegras groeit vlak aan de zee; hiertussen leven de weekdieren zoals mosselen en slakken. |
 |
In de herfst komen de elegante groenpoot-ruiters naar de kwelders, waar ze zich met waterinsekten voeden. |
| |
 |
Dichtbij-opname van een zeepier die zich snel voortbeweegt. Hij is een voedselbron voor vogels. |
 |
Het skelet van het vlokreeftje. Deze kreeftjes zijn zeer talrijk op de kwelders. |
Het ontstaan van kwelders |
Kwelders zijn te vinden op beschutte plaatsen bij baaien, riviermondingen en langs ondiepe kusten. Beneden de vloedlijn is het kwelderstrand een gebied van geulen, prielen en zandplaten dat iedere dag geruime tijd door de zee overspoeld wordt, zodat hier alleen maar zeeplanten kunnen groeien. Maar boven de vloedlijn, waar de grond alleen bij stormvloeden onder loopt, kunnen zich zeer specifieke planten ontwikkelen. De zeezijde van de kwelder is als het ware
|
een strijdgebied tussen de aanstormende zee en het vasteland. Er vormen zich slikheuveltjes van door de zee aangevoerde sedimenten, die opgeworpen worden op plaatsen waar wat rommel op het strand ligt of reeds wat zeegras of andere zeeplanten aanwezig zijn. Eb- en vloedstroming omspoelen de heuveltjes voortdurend aan alle kanten. Door aanslibben van sedimenten worden ze groter en groter.
|
| |
 |
Zoutverdragende planten helpen erbij om slik en zand, die meegevoerd worden door de landwaarts gerichte vloed en de zeewaarts gerichte eb met zijn prielstroompjes, vast te houden. Langzaam hopen de sedimenten zich op en ontstaan de kwelders, die zich stap voor stap zeewaarts uitbreiden.
|
Gevaren voor de kwelder |
Zodra de eerste planten op de kweldergronden zijn verschenen, komen er al spoedig meer plantensoorten bij. Door het vasthouden van nieuwe sedimenten wordt de kwelder hoger. De eerst ontstane kwelders zijn zodoende droger dan de jongere. Zodra gras de overhand krijgt, wordt de kwelder als weidegebied gebruikt, ook al wordt het gebied nog door een groot aantal
|
prielen doorsneden.
Op natuurlijke wijze worden reeds ontstane kweldergronden steeds droger. Omdat ze tevens zeer vruchtbaar zijn, heeft de landbouw er veel belang bij deze gronden te ontginnen. Daarom worden er dijken om de kwelder heen gelegd, wordt de bodem ontwaterd en tenslotte omgeploegd.
|
| |
 |
Kwelders behoren tegenwoordig tot de meest bedreigde kustgebieden. Zij worden niet alleen door de boeren in bezit genomen, maar ook misbruikt als vuilstortplaats. Gelukkig worden ze nu veelal tot natuurgebied verklaard, zodat we mogen hopen dat er een aantal behouden blijven.
|
| |
